Galeria Szyb Wilson, Katowice, Oswobodzenia 1
Urbanowicz Andrzej, Zakręcony
Artyści: Jan
Berdyszak, Wanda Gołkowska, Jerzy Kałucki, Koji Kamoji, Lech Kołodziejczyk, Jarosław
Kozłowski, Justyna Maciejska, Andrzej Siek, Marek Sobczyk, Monika Szwed, Andrzej
Urbanowicz, Jan de Weryha-Wysoczański
Wystawa z kolekcji Galerii Szyb Wilson
i Fundacji Eko-Art Silesia
i Fundacji Eko-Art Silesia
czynna do 5 maja 2020
Perspektywa linearna, złoty
podział, abstrakcja geometryczna – to doniosłe sformułowania w sztuce a zarazem
zaawansowane reguły geometrii. Jednak geometria zaczyna się już wcześniej: w
najprostszym punkcie, linii, krzywej, dając wręcz początek sztuce. Rozwijały
się obok siebie. Sposób wykorzystania reguł i konkretnych zasad geometrii w
sztuce zmieniał się i − co ciekawe − bardzo często wiązał z jakimś wielkim
osiągnięciem, np. wykorzystanie ściśle matematycznych zasad perspektywy
linearnej wyznaczyło koniec epoki średniowiecza i początek renesansu w
malarstwie. Marzeniem każdego artysty jest dążenie do doskonałości w swej
sztuce i osiągnięcie pewnej idei.
Constantin Brâncuși, dążąc do otrzymania
kształtu idealnego coraz bardziej syntetyzował i upraszczał formę swoich rzeźb,
aż doszedł do jaja − kształtu − od którego wszystko się zaczyna. Wassily
Kandinsky, Piet Mondrian i Kazimierz Malewicz, szukając ideału, radykalne
zerwali ze wszelką figuratywnością − stworzyli abstrakcję. Każdy z tych
wielkich twórców rozwijał swoją twórczość w inny sposób. Kandinsky szukał
inspiracji w muzyce − sztuce niematerialnej (duchowej) i absolutnej (wolnej od
wszelkich powiązań ze światem). Szukał powiązań pomiędzy elementami działa
muzycznego i plastycznego, i odkrył je w kolorystyce − tak powstała abstrakcja
niegeometryczna. Mondrian i Malewicz, wychodząc od spuścizny kubizmu, skłonili
się w stronę geometrii. Mondrian wyeliminował wszelkie zbędne elementy:
ograniczył kolorystykę do trzech barw podstawowych, formę zaś − do linii i
prostokątów. Swoje dzieła tytułował kompozycjami, by jeszcze bardziej odciążyć
je znaczeniowo. Jeszcze dalej poszedł Malewicz. który swoje teorie
zamanifestował, malując czarny kwadrat na białym tle. Maksymalne uproszczenie i
osiągnięcie granicy obrazu nastąpiło w dziele „Biały kwadrat na białym tle”.
W
geometrii artyści widzą możliwość odkrywania logosu – pierwotnej zasady
porządkującej świat. Sztuka wyzwala się ze swej materialności i wymyka
kategoriom estetycznym. Jest czymś więcej – czystą formą.
